Một số vấn đề về dùng thuốc với trẻ nhỏ

Bài nói chuyện của PGS.TS. Hoàng Kim Huyền - Trưởng bộ môn Dược lâm sàng, Trường ĐH Dược Hà Nội tại Hội nghị chuyên đề tháng 12/2004 của WTT
Mình quên mất không đưa lên đây, bài này lẫn trong phần Hội họp.

Sau đây là tổng hợp bài nói chuyện của cô Huyền, có gì các mẹ bổ sung nhé. Vì thời gian có hạn cô Huyền không trả lời được hết các câu hỏi của các mẹ (mà mình đã in ra và chuyển cho cô ấy), mình có nhờ cô giải đáp sau nhưng cô ấy hiện nay rất bận. Mong là bài nói chuyện này sẽ giải đáp phần nào các câu hỏi của các mẹ.
Tuy nhiên trong này chưa nói đến các loại thuốc ho, mẹ cháu quên biến mất không đặt câu hỏi. Với cả về các loại kháng sinh có lẽ, chúng ta nên tìm hiểu sâu hơn một chút ở Nhóm III. Mà đã biết một thì cứ muốn biết thêm hai, ba…
§ Mục đích bài nói chuyện:
Hướng dẫn một số kiến thức cơ bản về thuốc tây y để sử dụng thuốc an toàn hợp lý. Việc chuẩn đoán bệnh, chỉ định thuốc phải do bác sỹ làm. Không nhằm mục đích để bạn tự chữa bệnh. Quan trọng là bạn tìm được 1 bác sỹ nhi tốt, đáng tin cậy.
§ Mua thuốc phải đòi hướng dẫn sử dụng thuốc: Liều dùng, ngày mấy lần, uống lúc nào, chống chỉ định (trong đó có nhiều thuốc không dùng được cho trẻ con).
§ Tên thuốc có tên biệt dược (to) và tên thuốc (nhỏ, ở dưới). Để tra tên thuốc và tên biệt dược mua quyển mims, hoặc mua đĩa mims được cập nhật liên tục (25.000đ/đĩa), hoặc tra cứu tại địa chỉ: http://www.mims-online.com
§ Sinh khả dụng không phải phụ thuộc vào thuốc nội hay thuốc ngoại mà phụ thuộc vào phân tử thuốc. Thuốc ngoại hơn thuốc nội ở chỗ bí quyết chế biến mà thuốc thơm hơn, dễ uống hơn, ít gây nôn.
§ Các vi khuẩn thường gặp:
- Vi khuẩn đường ruột, đường sinh dục là Gram (-), vi khuẩn đường hô hấp là Gram (+) (vi khuẩn đường hô hấp chủ yếu là Cock và HI).
- Vi khuẩn ngoại bào - nặng. Vi khuẩn nội bào - nhẹ. (Cái này không biết đúng không hay ngược lại nhỉ).
Sốt là tạo ra đề kháng cho cơ thể, sốt là tốt, nên không phải thấy sốt là cho uống hạ sốt. Nếu bé không sốt là yếu quá không sốt được. Nhiễm vi khuẩn nội bào thì sốt nhẹ, nếu thành sốt nặng là đã nhiễm cả ngoại bào.
§ Cách uống thuốc:
Xem trong từng hướng dẫn sử dụng của thuốc. Uống thuốc thì phải cho uống nhiều nước, trẻ con nên uống loại lỏng, siro. Nên chọn loại uống ngày 2 lần cho trẻ. Nên uống xa bữa ăn. Chỉ dùng nước đun sôi để nguội, nước tinh khiết để uống (pH: 6,5), nước khoáng không nên uống trừ khi để chữa bệnh, vì hay gây sỏi (pH: 7,6). Pha thuốc ít nước, sau đó uống nhiều nước. Siro ngọt quá thì pha thêm cho đỡ ngọt
§ Các loại thuốc kháng sinh (hay trụ sinh):
Chú ý:
- Uống kháng sinh không được uống cùng cam, chanh, uống xa khi ăn để tránh buồn nôn, nên uống trước khi ăn để khi ăn thức ăn đẩy xuống, uống cùng vitamin thì hỏng thuốc kháng sinh. Đã uống kháng sinh thì chỉ uống mình nó thôi.
- Xông thuốc kháng sinh không ăn thua chỉ dùng cho hen phế quản, viêm thanh quản cấp, phù nề thanh quản để giãn phế quản. Xông với dexa, corticoid thì dễ bị nấm nên xông xong phải súc miệng kỹ.
- Kháng sinh hay gây loét.
- Nếu kháng sinh chỉ định không được nghiền thì không nghiền. Loại kháng sinh này tránh được buồn nôn và không hỏng vì axit trong ruột.
1. Nhóm I - Penicilin: Không có thế hệ, dễ dị ứng
* G: loại tiêm, thuốc ngoại thì tốt
* V - Vegacilin, Oracilin: tốt nhưng phải uống 4-5 lần, đặc hiệu nhất cho viêm họng.
* A - Ampicilin (sinh khả dụng 30%) và Amoxicilin (sinh khả dụng 90%, phân tử tương đối bền). Hiện nay các bác sỹ thường cho Amox hơn là Ampi.
Biệt dược Augmentin (Amoxicilin) hay gây ỉa chảy vì có thêm 1 thành phần nữa, chuyển thành kháng sinh phổ rộng (tương tự như nhóm II: Cephalosporin dưới đây) diệt cả vi khuẩn tốt của đường ruột.
2. Nhóm II - Cephalosporin: ít gây dị ứng, kháng sinh phổ rộng, có nhiều thế hệ (generation), càng thế hệ sau phổ càng rộng và càng mạnh, nhưng ở đây chỉ nói đến những loại thường gặp:
Thế hệ 1-3: để uống, thế hệ 4: để tiêm.
* Thế hệ 1: Cephalexin: Gr (+)
* Thế hệ 2: Cefhaclor, Cefuroxim (Zinnat)
* Thế hệ 3: Cefixim (trong bệnh viện mới dùng).
* Thế hệ 4: Cefepim (để tiêm)
Để chữa đường hô hấp mà dùng Cefixim là không đúng. Đã dùng nhóm II thì quay lại nhóm I hơi khó.
3. Nhóm III - Macrolid:
* Erythromycin: chữa đường hô hấp, loét dạ dày, tá tràng, hay buồn nôn, uống rồi ăn, nếu là hạt thì không được nghiền.
* Clarithromycin: chữa cả vi khuẩn nội và ngoại bào.
Mình thấy mẹ bé Mọt nói là ở BV Xanh Pôn hay cho để chữa nhiễm khuẩn hô hấp.
* Spiramycin (Biệt dược Rovamycin (ngoại): đắt nhưng không gây buồn nôn và Novomycin (nội): rất buồn nôn): để chữa đường hô hấp rất tốt.
Mình thấy ở Việt Nhật hay cho thuốc này để chữa nhiễm khuẩn hô hấp cấp.
* Azithromycin: rất đắt, sinh khả dụng lại thấp nhưng uống liều thấp lại giữ được lâu dùng để chữa viêm xoang, viêm xương chũm, viêm tai giữa.
Biệt dược Zithromax: thường dùng tiêm vì uống không tốt bằng.
4. Nhóm IV - Co-trimoxazol (Bactrim): kháng sinh bình thường, hiệu quả ít, bị kháng thuốc nhiều.
Ngoài ra có sulfamid dễ dị ứng, độc với máu.

5. Còn một loại nữa là: Doxycylin và Tetracyclin: trẻ con không được uống, phụ nữ có thai, phụ nữ cho con bú thì không dùng.

§ Thuốc với bệnh tiêu chảy:
- Men tiêu hoá: là vi khuẩn đông khô (thường dùng sau một đợt kháng sinh kéo dài), vi khuẩn để phân huỷ thức ăn, có trong sữa chua. Không được uống cùng kháng sinh. Men tiêu hoá kích thích ăn không có.
Smecta: dùng thay kháng sinh, không dùng cùng kháng sinh, khi uống thì tuyệt đối không được uống cùng thuốc nào, uống quá liều thì gây tắc ruột.
- Sốt li bì, ỉa chảy thì dùng kháng sinh tiêm.
- Berberin là kháng sinh đông y dùng được cho bệnh tiêu chảy của trẻ con.
- Tiêu chảy có 2 loại: Phải dùng giấy quỳ để thử phân:
+ Tiêu chảy do nhiều kiềm (do uống kháng sinh) thì dùng men tiêu hoá, sữa chua.
+ Tiêu chảy do nhiều axit thì dùng nước vôi nhì (có bán ở hiệu thuốc).
Hoặc dùng Carbophos (viên than, của Pháp), liều dùng theo chỉ định, nếu tiêu chảy bình thường thì uống 2 viên là khỏi.
- Thuốc cầm ỉa chảy chỉ dùng khi đã tiêu chảy mấy ngày, tức là đã ỉa hết vi khuẩn xấu mà nhu động ruột vẫn không ngừng lại.
Dùng thuốc cầm ỉa chảy phải theo chỉ định nếu không có thể liệt hô hấp, gây tử vong. MeBiBau-WebTretho

Phương pháp chữa viêm khớp mới

Bệnh nhân viêm khớp mãn tính trên thế giới đang vui mừng đón chào một tin tốt lành: Các bác sĩ phẫu thuật ĐH Bách khoa Tampere (Phần Lan) vừa nuôi trồng thành công khớp xương ngón chân và ngón tay mới. Thành tựu này sẽ góp phần giảm bớt hậu quả của căn bệnh, giúp bệnh nhân bớt đau đớn và phục hồi chức năng hoạt động cho cơ thể.

Viêm khớp mãn tính là căn bệnh khiến cho lớp đệm giữa các khớp bị sưng tấy. Do vậy, khớp xương bị bệnh có thể biến dạng và dần dần mất khả năng vận động bình thường. Bệnh nhân viêm khớp sẽ có cảm giác đau đớn, sưng tấy và cứng ở khớp xương. Các triệu chứng này có thể kéo dài trong một thời gian dài hoặc đột ngột xuất hiện rồi giảm ngay. Trong trường hợp nặng, bệnh nhân có thể bị thoái hóa khớp và dẫn đến tàn tật vĩnh viễn. Hiện nay, trên thế giới có hàng chục triệu người bị viêm khớp mãn tính, trong đó phụ nữ bị nhiều gấp đôi, thậm chí gấp 3 nam giới.

Các chuyên gia chỉ phẫu thuật cho trường hợp khớp đặc biệt bị tổn thương hoặc gây đau đớn. Khi đấy, bác sĩ sẽ ghép một miếng đệm bằng nhựa giữa các xương để giúp cho cơ thể vận động tốt hơn. Tuy nhiên, sau một thời gian, miếng đệm có thể bị giòn và trở nên dễ vỡ. Khi đấy, bác sĩ phải phẫu thuật lại để thay một miếng khác.

Tiến bộ hơn phương pháp thay đĩa đệm bằng nhựa, kỹ thuật nuôi trồng khớp có thể giải quyết triệt để căn bệnh này. Nhóm nghiên cứu do Giáo sư Pertti Törmälä phụ trách đã thiết kế một cái khuôn đặc biệt làm từ sợi chỉ tự tiêu với rất nhiều lỗ tí hon. Với đường kính 10mm và bề dày 3 cm, chiếc khuôn được đặt vào chỗ trống giữa các xương ngón chân và ngón tay. Nó được thiết kế sao cho mô phát triển qua các lỗ tí hon và lấp đầy khoảng trống giữa các đốt xương, tạo thành khớp mới. Trong vòng 18 tháng, khuôn sẽ tự tiêu huỷ trong cơ thể.

Cho đến nay, nhóm nghiên cứu đã điều trị cho hơn 100 bệnh nhân viêm khớp. Giáo sư Törmälä tâm sự: "Bệnh nhân có thể cử động ngón chân và ngón tay của họ gần như ngay lập tức. Khớp mới hoạt động tốt chẳng kém gì khớp bình thường cả. Trong vòng mấy năm qua, chúng tôi đã theo dõi từng bệnh nhân và thấy rằng, hầu hết mọi người đều khỏi bệnh".

Gần đây, nhóm nghiên cứu của Giáo sư Törmälä đã được Liên minh châu Âu (EU) tài trợ để tiếp tục nghiên cứu, nhằm hoàn thiện kỹ thuật nuôi trồng khớp. Hiện nay, kỹ thuật này đang được thử nghiệm tại các bệnh viện của Phần Lan, Thuỵ Điển, Đức, Italia và Thổ Nhĩ Kỳ. Và chắc chắn là trong tương lai, nó sẽ được áp dụng rộng rãi để chữa trị cho tất cả các bệnh nhân viêm khớp trên toàn thế giới. (Khánh Hà - Theo BBC) VietNamNet

KẾT XƯƠNG BẰNG ÐINH ÐÀN HỒI METAIZEAU PHƯƠNG PHÁP MỚI TRONG ÐIỀU TRỊ GÃY XƯƠNG

Tác giả : MINH CHÂU

Ở các nước tiên tiến, phương pháp điều trị gãy xương bằng đinh đàn hồi Metaizeau đã được đưa vào chữa trị từ nhiều năm qua. Song ở nước ta thì đây là một phương pháp mới lạ. Từ trước đến nay, những nạn nhân bị gãy xương đều được điều trị theo phương pháp cổ điển là bảo tồn (nắn chỉnh, bó bột...), vừa lạc hậu, vừa không an toàn và có thể gây biến chứng cho bệnh nhân bất cứ lúc nào. Trước tình hình đó, Bác sĩ Nguyễn Thái Sơn - Phó GÐ Bệnh viện Ða khoa Saint Paul - đã mạnh dạn ứng dụng phương pháp điều trị gãy xương bằng đinh đàn hồi và bước đầu đem lại những thành công và hiệu quả thiết thực cho nhiều bệnh nhân.

Ưu điểm của phương pháp kết xương bằng đinh đàn hồi Metaizeau

Theo bác sĩ Nguyễn Thái Sơn, tại Pháp, người ta đã chế tạo ra loại đinh nhỏ, đàn hồi Metaizeau (hay còn gọi là đinh Nancy) có đường kính từ 2-4 mm, dài 30-40 cm. Ðầu đinh cong, nhẹ và dẹp. Loại đinh này được luồn vào trong ống tủy của bệnh nhân sau khi đã được nắn chỉnh xương. Mỗi xương thường được luồn 2 đinh theo nguyên lý 3 điểm tì đối lực nhau. Nhờ đó mà xương được kết thẳng trở lại mà không phải trải qua phẫu thuật, tránh được sự mổ xẻ, mất máu và nhiễm trùng. Thậm chí, nó cũng không ảnh hưởng đến sụn tiếp và không để lại sẹo lớn (vì vết rạch chỉ khoảng 1cm). Chính vì sự tiện lợi này mà đinh đàn hồi Metaizeau rất được các nước tiên tiến ưa chuộng và thường xuyên sử dụng tại các bệnh viện.

Sự ưu việt của phương pháp chữa trị bằng đinh đàn hồi Metaizeau còn được thể hiện rõ nét ở chỗ: Sau mổ, bệnh nhân không cần phải bó bột, các khớp được cử động, bệnh nhân được tập phục hồi chức năng sớm. Khi cần tháo bỏ đinh cũng rất đơn giản và nhẹ nhàng. Qua điều trị bằng phương pháp này cho một số bệnh nhân cho thấy, chỉ sau 2-3 tháng là xương liền trở lại và có thể hoạt động như người bình thường.

Có thể nói, việc chữa trị gãy xương bằng đinh đàn hồi Metaizeau là một phương pháp khoa học và đem lại hiệu quả rất cao, nhưng vì chúng ta chưa có đủ điều kiện về trang thiết bị nên nhiều năm qua, các bệnh viện vẫn chưa đưa vào sử dụng.

Có lẽ vì sự ưu việt của phương pháp mà trong thời gian qua, Bệnh viện Saint Paul đã đi tiên phong và mạnh dạn áp dụng cho gần 100 bệnh nhân gãy xương các loại. Trong đó, phần lớn là trẻ em ở độ tuổi từ 4-16. Ða số những bệnh nhân trước đó đều đã được kéo nắn, bó bột nhưng không đạt kết quả tốt. Chị Ngô Thanh Vân, một trong những bệnh nhân vừa được điều trị bằng phương pháp này phấn khởi nói: "Ðược điều trị bằng đinh đàn hồi Metaizeau, tôi thực sự tin tưởng và an tâm. Trước đó, tôi đã chữa bằng bó bột nhưng không hiệu quả và ngứa ngáy rất khó chịu. Thời gian lại kéo dài cả tháng mà không có tiến triển gì. Khi được các bác sĩ áp dụng phương pháp chữa trị bằng đinh đàn hồi Metaizeau, tôi thấy hết sức dễ chịu và nhanh chóng bình phục. Chỉ sau 2 ngày đã được xuất viện". Không riêng gì chị Vân mà hầu hết các bệnh nhân khác cũng có cùng tâm trạng phấn khởi như chị.

Một số khó khăn khi áp dụng ở nước ta

Tuy việc áp dụng đinh đàn hồi Metaizeau vào chữa trị bệnh gãy xương rất hiệu quả nhưng khi áp dụng ở nước ta cũng còn vấp phải một số khó khăn nhất định. Ðó là vấn đề thiếu thiết bị, do phương pháp đòi hỏi phải có bàn chỉnh hình (để giúp bệnh nhân nắn, chỉnh xương, luồn xương vào ống tủy và định vị các đầu đinh một cách chính xác). Hơn nữa, đội ngũ bác sĩ chuyên về phẫu thuật loại hình này chưa nhiều và còn thiếu kinh nghiệm. Có lẽ vì thế mà mới được thực hiện ở một số ít các bệnh viện lớn trong nước.

Một khó khăn nữa là giá thành còn quá cao. Mỗi trường hợp chữa trị (chỉ tính riêng tiền đinh) từ 300-500 ngàn đồng (Vì toàn bộ đinh Metaizeau đều phải nhập khẩu). Song, rất may mắn là vừa qua, bác sĩ Nguyễn Thái Sơn đã tìm ra được phương pháp sản xuất đinh trong nước thay thế đinh nhập khẩu, vẫn hội đủ những tiêu chuẩn của đinh Metaizeau nhập khẩu nhưng giá thành lại rẻ hơn rất nhiều. Nhờ đó đã giúp nhiều bệnh nhân nghèo có điều kiện được chữa trị. Phương pháp chữa gãy xương bằng đinh đàn hồi Metaizeau đã thực sự đánh dấu một bước phát triển mới của nền y học nước nhà.Theo YKhoa net